به نقل از «پول نیوز»

فعالیت‌های اجتماعی- علمی حضرت فاطمه (س) چگونه بود؟

تاریخ انتشار: ۱۷ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۴۹۷۲۲

حضرت فاطمه (س) با فعالیت‌های فرهنگی، بیان احکام و معارف اسلام، جامعه به ویژه زنان را به وظایفشان آشنا می‌کردند.

همه اقشار جامعه آن روز به محضر حضرت فاطمه (س) می‌آمدند و از حوزه علمی ایشان کسب فیض می‌کردند. همچنین سخنرانی‌های کوبنده ایشان در جمع مهاجر و انصار در مسجد پیامبر (ص) و خطابه‌های آتشین آن حضرت در حضور زنان مدینه که به عیادتش رفته بودند، همه نشان‌دهنده عالمه بودن ایشان و نقش آموزشی و پرورشی آن حضرت است که برای هدایت مؤمنان تلاش می‌کردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

الگوبودن حضرت فاطمه زهرا (س) در ابعاد مختلف عبادی، تربیتی، اخلاقی، همسرداری و... لازمه‌اش بهره‌مندی وی از دانش و کمالات علمی ویژه است تا بتواند در پرتو آن پاسخگوی نیاز‌های علمی مراجعان مختلف باشد. (جوادی آملی، فاطمه اسوه بشر، ۱۳۹۷ش، ص۲۳۱)

در فرازی از زیارت‌نامه حضرت فاطمه (س) اینگونه سلام می‌دهیم: «السَّلاَمُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْمُحَدَّثَةُ الْعَلِیمَةُ»؛ سلام بر تو‌ای هم‌سخن با ملائکه و‌ای بسیار دانا.
مقام علمی حضرت زهرا (س)

حضرت فاطمه (س) دارای ابعاد بسیاری بودند که یکی از آن‌ها عالم و دانشمند بودن ایشان است. در مورد علم حضرت همین بس که در روایات بسیاری بیان شده که حضرت زهرا (س) تنها بانویی بود که در شأن و کفو همسری امیرالمومنین علیه‎‌السلام بود، همچنین اگر علی (ع) نیز نبود، برای زهرا (س) کفوی نبود. امام صادق (ع) از فردی پرسید: آیا می‎دانید تفسیر کلمه «فاطمه» چیست؟ راوی گوید: خیر! مرا به تفسیر آن آگاه فرمایید. حضرت فرمود: یعنی که شر و بدی در وجود او راهی ندارد و اگر برای همسری این بزرگوار، علی نبود تا قیامت کسی هم‌شأن ایشان نمی‎شد. (فاطمه از مهد تا لحد، ص۶۵)

همچنین همانطور که امیرالمومنین علی (ع) می‌فرمود از من بپرسید از هر چیزی که نمی‎دانید و از هر چیزی که می‌خواهید، چون در سینه‌ام علومی انباشته شده که از پیامبر اکرم فراگرفته‎ام و دنبال مردمی هستم که لیاقت شنیدن و آموختن آن را داشته باشند. فاطمه (ع) نیز از این مقام رفیع علمی برخوردار بود، چون هم‌شأن با علی (ع) در تمام فضایل معنوی و علمی بود. اگر در خطبه آن حضرت که در دفاع از ولایت، در مسجد ایراد فرمود خوب تأمل کنیم خطبه‎اش را هم‎سنگ خطبه‎های امیرمؤمنان خواهیم یافت. (خطابه فدک، عزالدین زنجانی، ص۴۰)

مرجعیت فکری و علمی

بخلاف دیدگاه عمومی که حضرت فاطمه (س) را زن خانه‌نشینی که فقط به امور خانه می‌پرداخت و علمی نداشت؛ باید گفت که حضرت دارای ابعاد گوناگونی بودند و یکی از آن‌ها ساحت علم ایشان است. حضرت فاطمه (ع) در آن عصر، مورد مراجعه مردم بود و در امور مختلف اجتماعی نقش داشت. علامه سیدجعفر مرتضی عاملی می‌نویسد: تأکید‌های مکرر و مداوم پیامبر اکرم (ص) در گفتار و رفتار، به علاوه مقام و موقعیت حضرت (س) سبب شد تا ایشان مورد مراجعه مردم باشند. چنانکه منزل ایشان پایگاه و پناهگاهی برای افراد زیادی بود که به آنجا رفت و آمد می‏کردند. علاوه بر زنان همسایه، دیگر بانوان مدینه نیز به آن حضرت مراجعه کرده و به منزلش رفت و آمد داشتند. (ماساة الزهراء، ص۵۳/ شرح نهج‏البلاغه، ابن‌ابی‏الحدید، ج ۹، ص۱۹۳ و ۱۹۷)

و نیز می‌نویسد: مردم جهت کسب معرفت و مطالب علمی از محضر حضرت، به خدمت ایشان مشرف می‌‏شدند. (ماساة الزهراء، ص۵۴) خداوند آن بانو را از علم مملو ساخت و از ناپاکی‌های زنان در عالم مبرا نمود. (بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۴) به خدا سوگند خداوند متعال آن حضرت را به‌قدری در علم وسعت و ظرفیت داد که از علم بشری بی‌نیاز شده و هرگز نیازی به آموختن از دیگران نداشته باشد؛ زیرا پدرش اولین معلم اسلام است و آخرین پیامبر است که خداوند او را با دین کامل و کتاب آسمانیش به‌سوی بشریت فرستاد. (فاطمه از مهد تا لحد، ص۶۴)

بیان احکام شرعی بانوان

زنان مدینه خدمت بانوی دو عالم رسیده و سوالات شرعی خود را از ایشان می‌پرسیدند و ایشان نیز با صبر و حوصله به آن‌ها پاسخ می‌دادند. ‏امام حسن عسکری‌علیه‌السلام در این باره می‌فرماید: روزی زنی نزد حضرت فاطمه (ع) گفت مادرم ناتوان است، در احکام نمازش مسئله‌ای برایش پیش آمده و مرا فرستاده تا پاسخ آن را از شما دریافت نمایم. حضرت پاسخش را داد. سپس آن زن سؤال دیگری پرسید و حضرت دوباره جواب او را داد آن زن سئوالات دیگری را مطرح کرد تا آن که به ده مرتبه رسید در این هنگام آن زن خجالت زده شد و گفت شما را خسته و ناراحت کردم، بیش از این مزاحم شما نمی‌شوم و شما را خسته نمی‌کنم. حضرت پاسخ داد هر سؤالی داری بپرس. سپس افزود به من بگو اگر شخصی اجیر شده باشد تا باری سنگین را به جایی ببرد و در ازای آن مبلغ صد هزار دینار مزد بگیرد آیا ناراحت می‌شود؟ آن زن در جواب حضرت گفت خیر. حضرت فاطمه (س) فرمود من برای هر سؤال که جوابش را بگویم اجیر تو هستم و مزد و پاداش آن نزد خداوند متعال به ارزشی بیش از آنچه که در این جهان است می‌باشد. (بحارالانوار، ج۲، ص۳)

بدینصورت هم پاسخ سوالاتش را داد و هم از سوال‌کننده، رفع شرمندگی کردند.

امام حسن عسکری (ع) می‌فرماید: دو زن که در یکی از مباحث دینی با هم اختلاف داشتند، خدمت حضرت زهرا علیهاالسلام آمدند. بحث آن دو به دعوا کشید. فرد با ایمان با ادله توانست حرف خود را اثبات کند، از این جهت خیلی خوشحال شد. حضرت زهرا (ع) فرمودند: خشنودی فرشتگان از پیروزی تو بر او بیش از خشنودی تو می‏باشد، چنانکه غمگین شدن شیطان و پیروانش بیش از ناراحتی و حزن آن زن می‏‌باشد. (الاحتجاج، طبرسی، ج۱، ص۱۸، ح ۱۵)

بیان معارف الهی

حضرت صدیقه (ع) در جامعه آن روز رسالت بیان معارف الهی را بر دوش داشتند. ابن مسعود از اصحاب پیامبر اکرم (ص) در این باره می‌‏گوید: مردی خدمت حضرت فاطمه (س) عرض کرد: آیا رسول خدا (ص) معارفی نزد شما گذاشته که من نیز از آن بهره‌‏ گیرم؟ حضرت صحیفه‌ای آورد که بر آن چنین نوشته شده بود پیامبر اکرم (ص) فرمودند: کسی که همسایه‌اش از شر او در امان نباشد، مؤمن نیست. هر کس به خداوند و روز قیامت ایمان دارد همسایه‌اش را آزار نمی‌دهد. کسی که به خدا و روز قیامت ایمان دارد یا سخن نیکو بگوید یا سکوت کند. همانا خداوند انسان نیکوکار بردبار و پاکدامن را دوست دارد و انسان زشت‌کار بخیل و بسیار درخواست‌کننده و پررو را مبغوض دارد. همانا حیاء از ایمان است و ایمان نیز در بهشت جای دارد و فحش‌دادن از بی‏حیایی است و فرد بی‏حیا در آتش است. (مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص۸۱)

پاسخ به سوالات مردان

گاهی بعضی از مؤمنان همسران خود را خدمت آن بانوی دو عالم می‏‌فرستادند تا سوالات خود را از محضر ایشان بپرسند. چنانکه مردی همسرش را فرستاد تا از حضرت فاطمه (س) بپرسد که آیا او از شیعیان و پیروان شما می‌باشد یا خیر؟ حضرت پاسخ دادند که به شوهرت بگو: اگر به آنچه که به شما امر کرده‏ایم عمل می‏کنی و از آنچه که نهی کرده‏ایم دوری می‏کنی، از شیعیان ما هستی وگرنه خیر.

مرد از شنیدن پاسخ حضرت مضطرب شد و به خود گفت: وای بر من، چه کسی پیدا می‏شود که از گناه و خطا به دور باشد؟ پس من همواره در جهنم خواهم بود؛ زیرا هر کس از شیعیان آنان نباشد در آتش جهنم جاودان است.

همسرش سخنان شوهر را برای حضرت بازگو کرد. ایشان فرمودند: به او بگو این چنین نیست. شیعیان ما از بهترین اهل بهشتند و همه دوستان ما و دوستداران دوستان ما و دشمنانِ دشمنان ما و هر کس با قلب و زبان، تسلیم ما اهل بیت باشد. اگر با اوامر و نواهی ما در دیگر گناهان مخالفت کنند، از شیعیان ما نخواهند بود، ولی در عین حال آن‌ها نیز در بهشت خواهند بود. البته پس از آنکه در این دنیا به بلایا و گرفتاری‌ها و یا در عرصه‌های قیامت به انواع شدائد و سختی‌ها و یا در طبقه بالای جهنم گرفتار عذاب شدند، تا ما به خاطر محبت و دوستی که با ما داشته‏اند نجاتشان دهیم و آنان را به نزد خود منتقل کنیم. (بحارالانوار، ج۶۸، ص۱۵۵)

تشویق فرزندان به فراگیری علم

حضرت (س) از همان آغاز کودکی فرزندانش، عبادت خدای تعالی را در روح و روان آن‌ها تثبیت کرده و خوی پرستش خدای یکتا را در فطرت لطیف آن‌ها سرشت و از همان آغاز به آن‌ها علم آموخت و آن‌ها را برای کسب معارف و تشویق در فراگیری، آماده می‌کرد. به عنوان مثال به فرزندش امام حسن (ع) که هفت‌ساله بود می‌فرمود: به مسجد برو، آنچه را از پیامبر شنیدی فراگیر و نزد من بیا و برای من بازگو کن. (محمدی اشتهاردی، ۱۳۸۹، ص۶۴) و اینگونه بود که در علم‌آموزی فرزندانش تلاش می‌کرد.
فعالیت‌های مختلف حضرت زهرا (ع) در زمینه‌های علمی

- حضرت فاطمه (س) همانند مربی و معلم، الگوی عملی و رفتاری برای مردان و زنان است

- تربیت بهترین فرزندان که هر یک از آن‌ها در مقام آموزش و پرورش انسان‌های بزرگ و مؤثری بودند

- همچون سلمان فارسی و بعضی از زنان مدینه مانند جناب فضه

- تشکیل کلاس درس و تعلیم در خانه و یا پاسخ به سؤالات دینی مردم و شرکت در مباحثات دینی

- تشویق و مدح علم‌آموزان و معلمین.

- تنزیل صحیفه فاطمیه و تقدیم آن به ائمه طاهرین به عنوان پشتوانه علمی

- خواندن روایات از طریق رسول الله (ص) و یا از جانب خود جهت تعلیم و تربیت مؤمنین

- سخنرانی‌های گوناگون در بیان حقایق توحیدی، رسالت پیامبر و افشاء ستمگران

- انشاء دعا‌های گوناگون در زمینه‌های مختلف که عاملی برای تعلیم و تربیت هستند

- شعر گفتن به مناسبت‌های مختلف

چقدر ناگوار است که بعد از رخداد حوادث تلخ پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، حضرت فاطمه (ع) عمر کوتاهی داشتند و مردم از کسب فیض علمش محروم شدند.

منبع: تبیان

منبع: پول نیوز

کلیدواژه: جامعه جامعه کارگری جامعه پزشکی جامعه شناسی جامعه روحانیت جامعه مهندسان پیامبر اکرم حضرت فاطمه حضرت زهرا آن حضرت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.poolnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پول نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۴۹۷۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۹۰ درصد استارت‌آپ‌ها محکوم به شکستند/عدم بازارسنجی علمی فعالیت‌های جدید و نو

میلاد فریدونی، مدیر مرکز نوآوری و شتاب‌دهنده یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه صنعت مکانیزاسیون صنعت نشاء در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: رسالت اصلی این شرکت دانش‌بنیان، نوآوری در دانش کشاورزی، گلخانه داری و مکانیزاسیون بخش کشاورزی است.

وی افزود: این شرکت در حال حاضر تمام نیاز‌های صنعت مکانیزه نشاء کشور را تامین می‌کند. این شرکت با حمایت معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری دو طرح کلان ملی نشاء جذبی و دستگاه نشاء کار برنج را دردستور کار دارد. طرح‌هایی که هر کدام انقلاب صنعتی بزرگی در بخش کشاورزی ایجاد می‌کنند و فرصت اشتغال زیادی برای هزاران فرد در کرمانشاه و سایر استان‌های دیگر به وجود می‌آورند.

این دانشجوی دکترای کشاورزی افزود: اگر این طرح به ثمر برسد، سرعت کشت نشاء می‌تواند به وسیله ماشین آلات روزی به چندین هزار هکتار برسد. اکنون میزان آن کمتر از یک هکتار در روز است. علاوه بر آن محصولاتی مانند گیاهان روغنی که قابلیت نشاء کاری ندارند را نیز می‌توانیم نشاء کاری کنیم.   سطح زیر کشت گیاهانی هم که امکان کشت دیم ندارند نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

وی گفت: مرکز نوآوری و شتاب‌دهنده  این مجموعه نیز شامل تحقیق و توسعه است که وظیفه حمایت مادی و معنوی، مشاوره و منتورینگ ایده‌های جدید را برعهده دارد. ما در این مرکز سعی می‌کنیم با برگزاری رویداد‌های سالیانه، ایده‌های جدید و افراد با استعداد حوزه مکانیزسیون کشاورزی را کشف کنیم.

وی تصریح کرد: بخش ما استارت‌آپ ساز است. چالش‌های همه استارت‌آپ‌ها را به جان می‌خرد؛ ما مشکلات استارت‌آپ‌ها و افرادی که فقط ایده خام دارند و هیچ چیز مادی و معنوی دیگری از خودشان ندارند را حمایت مالی و معنوی می‌کنیم. همچنین این افراد به سرمایه گذاران فرشته متصل می‌شوند. در واقع یک شبکه‌ای از سرمایه گذران خیرین استارت‌آپ ساز در کشور ساخته ایم.

به گفته وی، سرمایه گذاری بخش تحقیق و توسعه شرکت ما محدود به استان کرمانشاه نیست. اکنون در استان اردبیل نیز یک شهرک گلخانه ده هکتاری خریداری کرده ایم و پروژه نشاء کشت بافتی را اجرا می‌کنیم. در این طرح، بذر‌هایی که به لحاظ علمی قابلیت کشت مجدد ندارند و همه وارداتی بوده اند و همچنین هزینه‌هایی حدودا ۱۳ تا ۱۴ میلیون تومان داشتند به روش علمی و با شیوه کشت بافت پرورش داده می‌شوند. این گیاه تحت لیسانس خارج از کشور نیست. وقتی عملیاتی شود دیگر انحصار معنایی نمی‌دهد.

وی ادامه داد: 9 پروژه زیر مجموعه بخش تحقیق و توسعه این شرکت است که هر کدام روی لبه علم حرکت می‌کنند. سبزیجات میکروبیلدینگ با هدف ترویج کشاورزی عمودی، بازار نشاء با هدف کوتاه کردن دست دلالان از شبکه تجارت و فروش و محصولات کشاورزی نهاد‌ها و ادوات و خدمات کشاورزی، نشاء کشت بافتی، طرح کلان نشا جذبی و ... از جمله این طرح هاست. طبیعتا اجرای این طرح‌ها نیز هزینه زیادی به همراه دارد.

دریافت تسهیلات مالی؛ مهمترین مشکل شرکت‌های شتاب‌دهنده

فریدونی گفت: هرچند در حال حاضر حمایت خوبی از سوی پارک علم و فناوری کرمانشاه شده ایم، اما مهمترین مشکلی که با آن مواجه هستیم، مسئله مالی است که نیاز به حمایت‌های بیشتر صندوق نوآوری و شکوفایی و معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری دارد.

مدیر مرکز نوآوری و شتاب‌دهنده یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه صنعت مکانیزاسیون صنعت نشاء افزود: فلسفه شتاب دهنده چند سالی است که خیلی مورد حمایت قرار گرفته است. خوشبختانه امروزه برای مراکز نوآوری و شرکت‌های شتاب‌دهنده یک سری تسهیلات  در برنامه بودجه در نظر گرفته اند. همه این تسهیلات اثر بخش و حمایت کننده هستند، اما این حمایت‌ها به صورت بالفعل به دست می‌رسد. بین سرمایه‌ای که بالفعل می‌رسد تا سرمایه‌ای که بالقوه است فاصله زیادی وجود دارد. این فاصله یک مقدار ما را تحت فشار قرار می‌دهد. اگر این سرمایه زودتر و دقیق‌تر به دست ما برسد، مطممئنا تحقیق و توسعه مان خیلی بهتر انجام می‌شود.

وی تاکید کرد: ما به عنوان مرکز نوآوری یکی از اصلی‌ترین محل درآمدمان تسهیلاتی است که از سوی دولت داده می‌شود تا ایده‌ها را حمایت کنیم. اگر فرآیند‌های اداری گرفتن این تسهیلات خیلی راحت‌تر و به شرکت‌های فناور اعتماد بیشتری شود، اقبال اجرای بسیاری از طرح هایمان افزایش می‌یابد.

استارت‌آپ‌ها بازار سنجی علمی انجام نمی‌دهند

وی به مشکلات استارت‌آپ‌ها برای اجرای ایده هایشان پرداخت و در این خصوص به آنا گفت: طبق استاندارد دنیا، ۹۰ استارت‌آپ‌ها محکوم به شکست هستند. مهمترین دلیلش نیز این است که علمی برخورد نمی‌کنند. بازار سازی و بازار سنجی شان علمی انجام نمی‌دهند. یک مرحله در طرح استارت‌آپی به نام همخوانی ایده بازار، همخوانی مسئله راه حل وجود دارد. استارت‌آپ‌ها مسئله راه حل را ابتدا باهم همخوانی نمی‌کنند. یک ایده خوب در ذهن شان است و تصور می‌کنند خیلی خوب جواب می‌دهد. نمی‌روند بازار را بسنجند. بازار این ایده را با افراد اقلیت پیشگام که با این مسئله مواجه اند مطرح نمی‌کنند و نتیجه آنها را نمی‌سنجند.

وی گفت: آنها پول پس انداز یا وام شان را وارد استارت‌آپ و ایده شان می‌کنند. در نهایت کالایشان را تولید می‌کنند که اقبالی در بازار ندارد. در نهایت سرمایه‌ای که برای تولید این ایده خرج کرده اند به هدر می‌رود و با شکست مواجه می‌شوند.

 فریدونی بیان کرد: این فرد خوش فکر و متخصص پس از سرخوردگی اش دیگر حتی به عنوان کارشناس هم در این حوزه فعالیت نمی‌کند. رسالت اصلی ما کمک به این افراد است. در این مجموعه یک استارت‌آپ بار‌ها مورد بازنگری قرار می‌گیرد و اصلاح می‌شود. ما استارت‌آپی را داشته ایم که پس از دو سال قانع اش کرده ایم که ایده او به درد بازار حداقل بازار ایران نمی‌خورد، بنابراین باید ایده اش را تغییر دهد، زیرا اگر ده سال وقت و انرژی اش را نیز صرف کند، بازهم محکوم به شکست است.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه اغلب این نیرو‌های دانشگاهی که افراد خوش فکر با پتانسیل بالقوه هستند، شناختی نسبت به بازار ندارند. با استارت‌آپ به صورت علمی برخورد نمی‌کنند. سعی می‌کنند در سال اول شرکتی به نام خودشان ثبت کنند و هیات مدیره شان را بچینند. این همان قانونی است که باعث شکست‌شان می‌شود.

 

انتهای پیام/